Interlingua is de taal van de internationale woorden. Waar komen die internationale woorden vandaan? Gaat het hier enkel om romaanse woorden uit het latijn en andere welke rechtstreeks maar ook vaak via het latijn uit het grieks stammen? Het is inderdaad zo dat een groot deel van die latijnse en latijns-griekse woorden is blijven voortleven in de romaanse talen. Daaruit zijn er talrijke in de niet-romaanse talen opgenomen, waar hun aantal net als bij de romaanse talen sinds de Renaissance sterk is toegenomen met vele rechtstreekse ontleningen uit het oude latijn en grieks en met nieuw-vormingen gemaakt uit elementen van deze beide talen, zoals bij voorbeeld de woorden "telefoon" (helemaal grieks) en "televisie" (half grieks en half latijn). Behalve de woorden uit de klassieke oude talen, die hun levende voortzetting hebben gevonden in het Frans, Italiaans, Spaans, Portugees, enz. bevat het internationale vocabulaire zeer veel woorden afkomstig uit een groot aantal andere talen. In het vervolg van dit artikel geef ik van deze globale oorsprong een aantal voorbeelden. Ik maak daarbij dankbaar gebruik van het prachtige "Leenwoordenboek" van Nicoline van der Sijs. Dit magistrale werk geeft een helder beeld van de internationale woordenschat en het geeft daarbij duidelijk aan waar die woorden vandaan komen. De instroom is al vroeg begonnen, zoals mag blijken uit: Het keltisch: duin, ton, bard, vazal Het hebreeuws en het aramees, vaak via het latijn en het grieks: aloë, ceder, lotus, manna, pasen, sabbat, kabbala, talmoed, thora De semitische talen, via het latijn: kameel, koraal, kubus, nafta, zak, komijn Het oud-germaans: soep, bruin, blond Het frankisch: dans, galopperen, baron, tampon, bordeel, flatteren, garneren, markies, rang Het oud-scandinavisch: equipe, equiperen, flaneren En ook later in de loop van de geschiedenis wordt het internationale vocabulaire steeds maar verder vergroot door ontleningen uit vele talen. Daarvan wederom een aantal voorbeelden. Het duits: blinderen, accordeon, operette, statistiek, caffeine, zink, rune, sage, aspirine, gnoom, nihilisme, kobalt, wolfraam, heroine, titanium, forel, paraffine Het nederlands: cabaret, graveren, demarreren, blokkeren, halte Het noors: ski, slalom, lemming Het ijslands: geiser De taal van de Eskimo's: igloo Het arabisch: azur, saffraan, cijfer, douane, alkali, algebra, safari, jihad, zero, algorithme, islam, koran, imam, ramadan, sura, fatwa, falafel, emir, moslim, alchemie, tarief, magazijn, elixer, arsenaal, natrium, kabel, luit, giraffe, gitaar, natron, talisman, antimoon Ook de slavische talen hebben hun bijdrage geleverd. Het tsjechisch: polka, robot, pistool Het pools: mazurka, magnaat, ulaan Het russisch: ukaze, kolchoz, steppe, astrakan, roebel, balalaika, beluga, toendra, koelak, kalasjnikov, podzol Ook uit de talen die, net als het zoëven genoemde arabisch, niet behoren tot de uitgebreide groep van de westerse talen kennen we een aantal woorden die internationaal zijn geworden. Het persisch: rijst, tapijt, bombazijn, aubergine, amber, paradijs, suiker, tijger, caravan, lila, perzik De indiaanse talen: barbecue, kariboe, maniok, boekanier De talen van India: bungalow, dumdum, jungle, kaki, shampoo, goeroe Het indonesisch: rotan, mango, djati, kapok, ketjap, bamboe De talen van Australië: boemerang, dingo, kangoeroe, koala, wombat De taal van Hawai: ukelele, hoelahoep Het chinees: ketchup, thap-tjoi, kaolien, tao, taoisme Het Japans: tifoon, riksja, ticoon, karate, judo, haiku, ikebana, tsjunami, harahiri, kamikaze Het polinesisch: taboe, tatoe Het tamil: catamaran Het singalees: anaconda En verder woorden als "poesta" en "paprika" uit het hongaars, het woord "sauna" uit het Fins en talrijke woorden uit afrikaanse talen en, niet te vergeten, uit het turks. Al deze woorden afkomstig uit tientallen talen in de gehele wereld vormen samen met de klassieke erfenis het vocabulaire van interlingua. Door de uiterst eenvoudige grammatica heeft de groep linguisten van de IALA (= International Auxiliary Language Association) er een gemakkelijk hanteerbare taal van gemaakt. |