66

Interlingua is de registratie van de internationale woordenschat. Een logisch gevolg van dit feit is dat Interlingua voor miljoenen mensen in de wereld een zeer herkenbare taal is. Deze herkenbaarheid is voor velen zo groot dat zij een geschreven of gedrukte tekst in Interlingua op het eerste gezicht begrijpen en dat zij, vaak tot hun verbazing, een toespraak of een gesprek in deze taal, waarvan zij zelfs nooit de naam hebben gehoord, gemakkelijk kunnen volgen.

Het spreekt vanzelf dat de "Union Mundial pro Interlingua" (UMI) bij de promotie van Interlingua gebruik maken van de onmiddellijke herkenbaarheid van de taal. Zo worden de brieven die de UMI stuurt aan de leden van het Europese Parlement veelal uitsluitend in Interlingua gesteld. De ontvangen reacties tonen steeds weer aan dat men deze brieven heel goed heeft kunnen lezen, want er wordt op adequate wijze op de inhoud gereageerd. Een begeleidende vertaling in een nationale taal of in een aantal nationale talen was dus niet nodig.

Enige maanden geleden deden we enkele dagbladen een informatieve tekst over Interlingua toekomen. Deze tekst was geheel in Interlingua geschreven en bevatte geen woord Nederlands. Toch bleek ook nu weer dat men uitstekend had begrepen wat er in deze brief stond. Een tweetal bladen, "De Limburger" en "Het Utrechts Nieuwsblad", waren zo geïnteresseerd in wat ze voorgeschoteld kregen dat zij verslaggevers langs stuurden die ons uitvoerige interviews afnamen. Daarna werden er lange zeer positieve artikelen over Interlangua in beide kranten gepubliceerd.

De journalist van "De Limburger" geeft op zijn eigen manier de verrassing weer die onze tekst in Interlingua bij hem en zijn collega's veroorzaakte. Hij schrijft: "Interlingua - lingua de Europa" stond er boven het persbericht dat twee weken geleden op mijn bureau viel. Opscheppers, dacht ik, want ik had nog nooit van dat taaltje gehoord. Maar wat gebeurt? Met een beetje puzzelen lees ik het hele bericht dat in Interlingua is geschreven. Ik draag op de redactie hardop zinnen voor en mijn collega's moeten lachen om dat koeterwaalse mengelmoesje van Italiaans, Spaans, Frans en Latijn. Maar mooi dat ze het wel snappen. En nu heb ik zelfs na een korte raadpleging van de eenvoudige grammatica en een beknopte woordenlijst een inleiding voor dit verhaal in Interlingua geschreven die bijna iedeeen kan lezen en begrijpen.

Wel spreekt de journalist hier nog van een "koeterwaals mengelmoesje". Hierop komt hij in zijn artikel terug, als hij de lezers uitlegt dat Interlingua niet zo maar een bijeengeraapt stelletje woorden uit diverse talen is, maar dat Interlingua inderdaad de registratie van de internationale woordenschat is. Hij geeft dan een heldere uitleg van de procedure die I.A.L.A heeft gevolgd bij de selectie van de woorden van Interlingua.

Tijdens de "13-e Conferentia International de Interlingua", die in de zomer van 1997 werd gehouden in de Franse stad Straatsburg, brachten de deelnemers een bezoek aan het Europese Parlement. Aan het slot van de boeiende rondleiding bestond er voor hen de gelegenheid vragen te stellen aan de zeer deskundige rondleider. Deze vragen, uitgesproken in Interlingua, werden dan door Thomas Breinstrup ten behoeve van onze rondleider, in het Engels vertaald. Al heel spoedig liet deze laatste echter weten dat het vertalen van de gestelde vragen niet nodig was, omdat hij ze onmiddellijk begreep.

Maar iedere interlinguist kan uit eigen ervaring diverse voorbeelden noemen van gelegenheden, waarbij heel duidelijk bleek dat de mensen voor wie de naam Interlingua totaal onbekend was, de taal uitstekend begrepen.

Een aantal jaren geleden was de toenmalige voorzitter van de UMI, de Amerikaanse Professor Leland Yeager, bij mij op bezoek. Tijdens een gezellig etentje in een Utrechts restaurant hadden we een geanimeerd gesprek, natuurlijk in Interlingua. Het enige Nederlands dat er aan onze tafel te horen was, kwam van mij toen ik de bestellingen aan de ober doorgaf. Op een gegeven ogenblik werd ik door een dame die aan het tafeltje naast het onze zat, aangesproken met de woorden "Neem me niet kwalijk, heren, dat ik naar u zit te luisteren. Maar ik ben zo nieuwsgierig. Ik kan alles verstaan wat u zegt, maar in welke taal zit u eigenlijk te praten?"

Het gebeurde in 1993. Toen vond in het Twentse Borne een "Conferentia International de Interlingua" plaats. Als één van de organisatoren bevond ik mij op de eerste dag al vroeg in het Conferentie-centrum. Daar werd ik plotseling opgebeld door een juffrouw van de balie van Schiphol die mij vertelde dat zich een zeer ongeruste man had gemeld. Het bleek onze oude Roemeense vriend Toma Macovei te zijn met wie de afspraak was gemaakt dat hij samen met enige Zweedse deelnemers per busje van Schiphol naar Borne zou reizen. Het Zweedse vliegtuig kwam echter wat later dan gepland was. Ik wist dat al, maar Toma was daarvan niet op de hoogte waardoor hij buitengewoon ongerust was geworden en zo van zijn stuk geraakt dat hij zelfs grote moeite had om in het Frans of het Engels - talen die hij goed beheerste - precies te zeggen wat eraan de hand was. Ik vroeg daarop de balie-dame mij met Toma te verbinden, zodat ik hem in Interlingua de situatie kon uitleggen. Toen ik deze uitleg daarna ook in het Nederlands aan de dame van de balie wilde doorgeven, reageerde ze vlotweg met de woorden: "Het is helemaal niet meer nodig, meneer. Ik heb even meegeluisterd. Ik heb alles al begrepen."

Het feit dat Interlingua ons zo bekend voorkomt, betekent dat het leren van de Interlingua-woorden ons niet al te veel moeite zal kosten, want niets is immers zo gemakkelijk als dat wat men al kent en wat men dus eigenlijk niet hoeft te leren. Bovendien is de Interlingua-grammatica, die men toch ook moet kennen om zelf iets in Interlingua te kunnen schrijven of te kunnen zeggen, tot een eenvoudig minimum beperkt.